De Riedijk is de oudst bekende straatnaam van Dordt. Al in 1284 komt ‘ie voor. Deze ooit bruisende uitgaansstraat telde vele verlokkingen voor Dordtenaren en schippers van buitenaf: cafés, herbergen en bordelen. Wat weet jij over dit spannende stukje Dordrecht?

1. De Piratenbuurt
Eén van de spannendste geschiedenisverhalen van Dordrecht speelt zich dichtbij de Riedijk af, op het gedeelte van de Voorstraat-Noord tussen de Boomstraat en de Kerksteiger. Vanaf de zestiende eeuw tot aan de achttiende eeuw woonden hier heuse kapers en piraten. De bekendste Dordtse piraat heet Simon de Danser (1577-1611). Een ‘danser’ was destijds de bijnaam die aan kapers werd gegeven. Een zeerover die terugkeerde naar de haven van waaruit hij was vertrokken maakte een ‘rondedans’, vandaar. Simon woonde (als hij tussen zijn kaaptochten door in Dordrecht was) op de Voorstraat-Noord tegenover de Nieuwkerkstraat. De Dordtse zeerover begon zijn loopbaan in dienst van de Republiek der Verenigde Nederlandsen, maar nadat de machthebbers in Holland hem zijn legitieme status afnamen, begon het criminele leven van Simon. Aan het eind van zijn leven leidde Simon een luxueus leven, mét eigen paleis, in de Algerijnse hoofdstad Algiers. Zowel het Franse, Spaanse als Engelse leger haatten deze Dordtenaar zo erg, dat ze erop uittrokken hem te vermoorden. Vermoedelijk werd Simon de Danser onthoofd. Je kunt de naam nog wel ergens van kennen: want in 2011 werd in Wielwijk een straat naar deze Dordtse piraat vernoemd. 

Simon de Danser, Dordtse piraat

2. Klein Schippersgilde
Als echte handels- en havenstad heeft Dordrecht natuurlijk een uitgaansbuurt nodig. Van oudsher (tot aan de jaren vijftig) was de Riedijk met de talrijke taveernes, dames van lichte zeden en slijterijen een beruchte straat. Rondom de Riedijkspoort was het een bruisende boel: bij laagwater mochten schippers niet uitvaren en gingen om de tijd te doden op zoek naar vertier. Zeelui waren de stamgasten van de kroegen op de dijk. Aan de gevel van Riedijk 102 is nog een gevelsteen te zien die verwijst naar het gildehuis van kleinschippers dat hier gevestigd was. Deze binnenvaartschippers hadden de reputatie niet in een biertje te spugen. Het gildehuis van de grootschippers zit iets verderop in de Wijnstraat, en ook die gevelsteen is nog te bewonderen.

Gevel Riedijk 102 met de gevelsteen van het Klein Scippershuys

3. Schoontje Braadbaart
Het pand ‘In den Dolfijn’ aan de Voorstraat 8, net voor de knik naar de Riedijk, staat bekend als een Dordts spookhuis. Tot aan haar deportatie naar het concentratiekamp Sobibor, waar zij in 1943 is vermoord, woonde de Joodse vrouw Schoontje Braadbaart in het huis. Schoontje had een bochel, was een tikkeltje mensenschuw en vaak in het zwart gekleed. Buurtbewoners fluisterden over Schoontje dat ze een toverkol zou zijn, een ‘Joods spookvrouwtje’. Tijdens de oorlog verdween Schoontje uit de drukbevolkte buurt. Het gekke is: niemand uit de buurt heeft haar verdwijnen opgemerkt. Al ruim vijftig jaar gaan er verhalen de rondte dat het na de dood van Schoontje spookt aan de Voorstraat-Noord. Bewoners noemden het huis behekst en zeiden in flitsen en schaduwen een donker geklede vrouw te herkennen. Schoontje Braadbaart leefde zuinig en had flink wat geld gespaard. Is zij misschien nog steeds op zoek naar haar schat? 

De Riedijk in de jaren 60

4. Prins Hendrik
In 1401 stelde het stadsbestuur van Dordrecht vast dat prostitutie verboden was. Toch kende Dordt wel een aantal kleine rosse buurten, bijvoorbeeld in de buurt van de Lombardstraat (de bordelen daar brandden af bij een grote stadsbrand), de Visstraat, de Stoofstraat en de Riedijk. De bestuurders tolereerden de verboden praktijken oogluikend, zolang de situatie niet uit de hand liep. Prins Hendrik (1876-1934) voelde zich behoorlijk aangetrokken tot de ruige Riedijk. Vermomd in schilderskiel bracht hij incognito menig bezoekje aan de dames van lichte zeden. Jarenlang ging zelfs het gerucht dat de prins een bastaardkind op de Riedijk heeft verwekt. Deze “Rooie Nel” bestierde een café aan het Bagijnhof. Hoewel het een lekker juicy verhaal is, hebben onderzoekers ontdekt dat het verhaal een broodje aap is.

De Riedijkspoort, de stadspoort waar het ‘Schapenkoppenverhaal’ zich afspeelde

 Met dank aan: Remy Balistreri; historicus en stadsgids bij Ontdek Dordrecht