Jan van Neerbos is belastingadviseur en partner bij Verstegen. Zijn uitgebreide kennis van het fiscale en civiele recht vertaalt hij graag naar bondig en praktisch (fiscaal) advies. Als het om complexe zaken gaat is Jan messcherp. In zijn vrije tijd beoefent hij een sport die ook precisie vergt: Japans zwaardvechten.
In de beginjaren van mijn fiscale carrière, ik spreek over het tweede deel van de jaren negentig, was het niet ongebruikelijk om afspraken te maken met de Belastingdienst over de fiscale gevolgen van handelingen van mijn klanten. Je kende de behandelende inspecteurs en zij kenden de belastingplichtigen en wisten hoe Verstegen ‘fiscaal in de wedstrijd zat’. Je belde ze op als je twijfelde over bepaalde fiscale gevolgen en stemde dan de relevante feiten en gevolgen met elkaar af. Een korte bevestiging in een brief was dan afdoende.
Wat heeft u aan transparantie bij de Belastingdienst?
Hoe anders is dat nu. Voor mij is hier de toegenomen transparantie en angst om precedenten te scheppen, met de daarbij horende beroepen op gelijke behandeling, de belangrijkste oorzaak van. Als iemand nu iets geregeld kan krijgen bij de Belastingdienst, dan kan het via social media bijna direct in heel Nederland bekend zijn.
Het gevolg van de toegenomen transparantie is dat de Belastingdienst haar organisatie zo heeft ingericht dat er inmiddels ruim 25 zogenoemde kennisgroepen zijn. Deze kennisgroepen buigen zich bij vragen over de manier waarop wettelijke regels moeten worden uitgelegd en toegepast. En hun oordeel weegt zwaar. In de kennisgroep zitten experts op het terrein waarover de vraag wordt gesteld. De kennisgroep neemt na een uitgebreide analyse een standpunt in waarna de inspecteur is gehouden dit kennisgroepstandpunt toe te passen in het voorliggende geval en in gelijke gevallen. Veel standpunten van de kennisgroepen worden vastgelegd in beleidsbesluiten.
Maar lang niet alle standpunten worden gedeeld met de belastingplichtigen. En daar komt binnenkort een wijziging in. Uiterlijk 1 april 2023 zal de Belastingdienst op een website de standpunten openbaar maken van haar kennisgroepen. Met deze transparantie moeten alle belastingplichtigen eenvoudig toegang krijgen tot de standpunten van de kennisgroepen.
Wat bereiken we met de transparantie van de Belastingdienst? Door de publicatie van de standpunten van de kennisgroepen krijgen wij een beter zicht op diverse rechtsvragen en standpunten. Dit kan vooroverleg met de Belastingdienst voorkomen en kan ook in procedures de helpende hand bieden. Na publicatie van de standpunten van de kennisgroepen kan een belastingplichtige hier een beroep op doen, wellicht zelfs met terugwerkende kracht.
Een nadeel is wel dat een standpunt van de kennisgroep niet altijd in uw voordeel gaat werken. Daarbij is het goed om in het achterhoofd te houden dat de kennisgroepen een standpunt kunnen innemen waarin een wettelijke bepaling in het voordeel van de Belastingdienst kan worden uitgelegd. En dat hoeft niet altijd de juiste uitleg te zijn. Ik verwacht niet dat het aantal rechtszaken minder zal worden.