Jan van Neerbos is belastingadviseur en partner bij Verstegen. Zijn uitgebreide kennis van het fiscale en civiele recht vertaalt hij graag naar bondig en praktisch (fiscaal) advies. Als het om complexe zaken gaat is Jan messcherp. In zijn vrije tijd beoefent hij een sport die ook precisie vergt: Japans zwaardvechten.
‘De renteverlaging is een duidelijke boodschap aan de overheid’
Het lijkt erop dat de rechter eindelijk een einde heeft gemaakt aan de onredelijke boeterente die bedrijven moeten betalen bij te late belastingbetaling. Dit is een belangrijke overwinning voor het bedrijfsleven, dat al jaren klaagt over deze buitensporige rente. De uitspraak, dat de rente van 8 procent naar 4 procent moet, is niet alleen een opluchting voor bedrijven, maar ook een duidelijke boodschap aan de overheid: genoeg is genoeg.
Het is opmerkelijk dat de wetgever jarenlang heeft vastgehouden aan een rentepercentage dat veel hoger ligt dan wat particulieren moeten betalen. Dit verschil is nu eindelijk rechtgezet, en terecht. De vergelijking die de fiscus maakt met de rente die bedrijven onderling rekenen, gaat niet op. Het is een schoolvoorbeeld van hoe de overheid soms de plank volledig misslaat in haar beleid.
Deze uitspraak kan de overheid flink wat geld gaan kosten, aangezien bedrijven nu massaal bezwaar kunnen maken tegen de hoge rente. Maar misschien is dat precies wat nodig is om de overheid wakker te schudden en te laten zien dat ze niet zomaar onredelijke lasten op bedrijven kan blijven afschuiven.
De rechterlijke uitspraak benadrukt ook een fundamenteel probleem in het belastingstelsel: de ongelijkheid tussen bedrijven en particulieren. Terwijl particulieren slechts 4 procent rente hoefden te betalen bij een te late aangifte, werden bedrijven geconfronteerd met een rente van 8 procent, die inmiddels zelfs is gestegen naar 10 procent (en voor particulieren naar 7,5%). Dit verschil is niet alleen onrechtvaardig, maar ook economisch schadelijk, omdat het bedrijven onnodig zwaar belast.
De Belastingdienst verdedigt de hoge rente door te stellen dat deze gebaseerd is op de rente die bedrijven onderling rekenen bij te late betalingen. Maar deze vergelijking gaat mank. Het gaat hier immers om een overheidsinstelling die geld eist, niet om private bedrijven die onderling een schuld hebben. De rechter heeft terecht geoordeeld dat de rente van 8 procent onevenredig is en niet gerechtvaardigd kan worden door deze vergelijking.
Voor de Nederlandse staat kan deze uitspraak een forse financiële tegenvaller betekenen. In 2022 haalde de overheid ruim 300 miljoen euro binnen aan boeterente. Nu bedrijven massaal bezwaar kunnen maken tegen deze hoge rente, dreigt een aanzienlijk deel van deze inkomsten te verdampen. Met de bezwaren tegen box 3 en de villataks werken mogelijk straks de meeste medewerkers bij de Belastingdienst op de bezwaarafdeling. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.